بهینه سازی کشت نوک شاخساره میخک (Dianthus caryophyllus L.) در شرایط درون شیشه ای

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری،گروه علوم‌ باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد

2 استادیار گروه علوم‌ باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد

3 دانشیار گروه علوم‌ باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد

4 استاد گروه بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد

5 عضو هیات علمی گروه کشت بافت و ریزازدیادی گیاهان زینتی جهاد دانشگاهی مشهد، مشهد

چکیده

استقرار اولیه ریزنمونه نوک شاخساره یکی از مهم‌ترین مراحل کشت­‌بافت می‌باشد که در این مرحله به­علت کوچک بودن ریزنمونه، درصد شیشه‌ای شدن ریزنمونه‌ها و در نتیجه عدم استقرار آنها بالا می‌باشد. به‌منظور بررسی تأثیر اندازه ریزنمونه و نوع تنظیم­کننده رشد بر کشت نوک شاخساره میخک، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با 5 تکرار انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل اندازه‌های مختلف نوک شاخساره (4/0، 7/0 و 1 میلی‌متر) و محیط‌کشت MS حاوی یکی از تنظیم­کننده‌های رشدی (5/0 میلی‌گرم در لیتر بنزیل آدنین(BA، 5/0 میلی‌گرم در لیتر اسیدجیبرلیک (GA3) و محیط‌کشت فاقد هورمون بودند. نتایج نشان داد که اندازه ریزنمونه و نوع تنظیم­کننده رشد تأثیر معنی‌داری بر میزان شیشه‌ای شدن ریزنمونه‌ها داشت و بیشترین میزان آن (%3/59) در محیط‌کشت حاوی 5/0 میلی‌گرم در لیتر BA و در ریزنمونه با اندازه 4/0 میلی‌متر و کمترین میزان آن (%0) در محیط‌کشت حاوی 5/0 میلی‌گرم در لیتر GA3 و در ریزنمونه با اندازه 1 میلی‌متر مشاهده شد. کاربرد هورمون BA در محیط‌کشت باعث کاهش ارتفاع، افزایش وزن خشک شاخساره، عرض برگ، تعداد جوانه باززایی شده و شاخص سطح برگ شد ولی با این حال باعث افزایش پدیده شیشه‌ای شدن نیز شد و در نتیجه کیفیت گیاهان حاصل کاهش یافت. درصورتی­که هورمون GA3 باعث افزایش ارتفاع، افزایش طول برگ و کاهش عرض برگ شد و گیاهان رشد یافته ظاهری سالم داشتند. در محیط‌کشت فاقد هورمون، گیاهان استقرار یافته رشد مطلوبی را از خود نشان ندادند و پس از مدتی رشد آنها متوقف شد. در مرحله استقرار ریزنمونه، کیفیت گیاهچه حاصل نقش اساسی در مراحل پرآوری دارد و تعداد جوانه باززایی شده از اهمیت کمتری برخوردار است، بنابراین محیط‌کشت حاوی 5/0 میلی‌گرم در لیتر اسیدجیبرلیک و ریزنمونه با اندازه یک میلی‌متر جهت استقرار ریزنمونه نوک شاخساره میخک توصیه می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Optimization of Shoot Tip Culture of Carnation (Dianthus caryophyllus L.) Under In vitro Condition

نویسندگان [English]

  • s.mahdiye kharazi 1
  • s.hoseein nemati 2
  • ali tehrani far 3
  • a. reza bageri 4
  • ahmad sharifi 5
چکیده [English]

Abstract
Primary explant establishment is one of the most important steps in shoot tip culture that during this period, the percentage of vitrification is high that is due to small size of explant and therefore their amount of establishment is low. So in order to study of the effect of growth regulators and explant size on shoot tip culture of carnation, a factorial experiment was conducted in a completely randomized design (CRD) with 5 replications. Factors consisted of different size of shoot tip (0.4, 0.7 and 1 mm) and MS medium with different growth regulators (0.5 mg benzyl adenine (BA), 0.5 mg gibberellic acid (GA3) and medium without hormone). The results showed that explant size and type of growth regulator had a significant effect on vitrification of explants and the highest amount of it (%59.3) was observed on medium containing 0.5 mg/l BA and explant size of 0.4 mm and the lowest amount of it (%0) was occurred on medium supplemented with 0.5 mg/l GA3 and explant size of 1 mm. Application of BA in the medium caused the reduction of plant height and increase in shoot dry weight, leaf width, number of regenerated shoots and leaf area index, but at the same time it leads to increasing the vitrification and thus the quality of plants reduced. While use of GA3 in the medium increased plant height, leaf length and decreased leaf width and grown plants were apparently healthy. In the medium without hormones, grown shoots did not show normal growth and after a while their growth stopped. During establishment period of shoot tip, the quality of plantlet is so important for micropropagarion stage and during this period the numbers of regenerated shoots are not so important. Therefore, medium containing 0.5 mg/l GA3 for explant with the size of 1 mm is recommended.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Carnation
  • Gibberellic acid
  • Benzyl adenine
  • Shoot tip
  • Explant size